Oceany.org

Rekiny - zagrożony gatunek



Rekiny należą do jednych z najstarszych zwierząt występujących na naszej planecie. Szacuje się, że zamieszkiwały oceany na 180 milionów lat przed pojawieniem się pierwszych dinozaurów. W oceanicznym ekosystemie pełnią niezwykle ważną rolę. Dzisiejsze gatunki nie zmieniły się na drodze ewolucji prawie od 60 milionów lat. Uzmysławia to, że proces zmian a przy tym ich przystosowanie zachodzi bardzo wolno. Każde nagłe zachwianie równowagi w środowisku, w którym występują jest dla nich zagrożeniem.

Rola rekinów w ekosystemie

Jako zwierzęta znajdujące się na wierzchołku łańcucha pokarmowego, rekiny utrzymują równowagę biologiczną ekosystemu. Większe gatunki rekinów regulują liczbę innych drapieżników, morskich ptaków, fok czy nawet mniejszych przedstawicieli swojego gatunku. Zależności międzygatunkowe natomiast są ze sobą ściśle powiązane. Większe osobniki (np. rekiny rafowe) kontrolują liczbę mniejszych drapieżców, te z kolei jeszcze mniejsze, natomiast kolejne ściśle współpracują z rafą, czyszcząc ją z glonów, odpadków organicznych oraz mikroorganizmów. Każde zachwianie na poszczególnych szczeblach tej drabiny odbija się bezpośrednio na liczebności pozostałych populacji łańcucha i w konsekwencji na rafie, która "nie pielęgnowana" dusi się i umiera pod wpływem nadmiernej ilości glonów. Powyższy przykład to tylko jedna z ról jaką pełnią rekiny w utrzymaniu stabilności ekosystemu. Niektóre gatunki, jak żarłacz biały, rekin tygrysi czy białopłetwy, nie posiadają naturalnych wrogów oprócz pasożytów i patogenów. No i oczywiście oprócz człowieka.

Płetwy i zupa

Największym światowym targowiskiem płetw rekina jest Hong Kong, gdzie obrót tym towarem wynosi 50-80%. Unia Europejska dostarcza na rynek 27% gdzie prym wiodą Hiszpania i Portugalia. Globalny handel płetwami wzrasta a rynek konsumpcji zupy z płetw rekina podskoczył o 5%. 126 gatunków rekinów są wymienione jako zagrożone a 107 jest bliskich całkowitemu wyginięciu. Na podstawie: © Shark Trust www.sharktrust.org

Oceanolodzy biją na alarm. Od około 60 lat przy znacznej intensyfikacji i zindustrializowaniu połowów, populacje rekinów drastycznie spadły. Cieszące się złą sławą rekiny są masowo zabijane przede wszystkim dla swoich płetw. Na podstawie FAO (Food and Agricultural Organization - Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) oraz TRAFFIC (organ WWF ds. kontroli handlu dzikimi zwierzętami) rocznie pozyskuje się około 800 tysięcy ton rekiniego mięsa czyli zabijanych jest ponad 100 milionów rekinów na całym świecie. Dla samych tylko płetw zabija się około 73 miliony rocznie. Praktyka połowu dla płetw jest strasznie okrutna. Ze względu na różnicę w cenie między całą rekinią tuszą a samymi płetwami (wartość przekracza 250 razy a w roku 2004 cena detaliczna kilograma płetw wynosiła ponad 400$), ładownie statków wykorzystuje się jedynie do przechowywania tego specjału. 97% mięsa jest marnowana i to marnowana w okrutny sposób. Rekiny giną z głodu i uduszenia po wcześniejszym obcięciu płetw i wrzuceniu samego, niekiedy żyjącego jeszcze, korpusu ponownie do oceanu. Tam zwierzę ginie.

Tak zastraszająca liczba odłowów nie pozostaje bez wpływu na liczebność gatunków rekina. Rekiny są coraz mniejsze, ponieważ nie mają czasu na osiągnięcie dojrzałego wieku. Populacje rekinów potrzebują sporo czasu aby osiągnąć dojrzałość płciową i wydać dwa lub trzy młode co dwa lata. Dwadzieścia gatunków rekinów jest wymienionych przez Światową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) jako zagrożone. Jeśli nie zostaną podjęte natychmiastowe działania, w ciągu kilku najbliższych lat wiele gatunków rekinów zupełnie wyginie. Już teraz ich liczba spadła w niektórych rejonach o ponad 90%. Od 1972 roku liczba rekinów blacktip spadła o 93%, rekinów tygrysich o 97% a bull sharks, dusky sharks i rekinów młotów o 99%.

Naukowcy szacują, że w roku 2017 ponad 100 z około 500 gatunków rekinów wymrze. Wielu już twierdzi, że Żarłacz Biały (Carcharodon carcharias) jest praktycznie biologicznie wymarły. Nie będzie on wstanie odzyskać w naturalnych warunkach swojej liczebności. Rekiny żyją dość długo i późno też dojrzewają a rozmnażają się bardzo powoli. Fakty te sprawiają, że są bardzo podatne na przełowienia. Według najnowszych danych na świecie żyje swobodnie tylko 3500 tysiąca Żarłaczy Białych i tylko 10% z nich to dojrzałe płciowo samice.

Kropla nadziei w oceanie rekiniej krwi

Obecnie tylko trzy gatunki rekinów (rekin słoneczny - długoszpar, rekin wielorybi i biały) są na liście zwierząt chronionych. Organizacje i fundacje zajmujące się ochroną zagrożonych gatunków odniosły jednak znaczący sukces. 7 grudnia 2000 roku po dwóch latach debaty, amerykański Kongres uchwalił ustawę, która zakazuje finningu czyli odcinania płetw rekina na amerykańskich wodach terytorialnych. Izba Reprezentantów uchwaliła projekt ustawy w listopadzie 2000 r. Ustawa musi jeszcze zostać podpisana przez Prezydenta zanim wejdzie w życie (źródło: Carrie Collins, Ocean Wildlife Campaign). 22 listopada 2012 roku Parlament Europejski zatwierdził wniosek Komisji Europejskiej o zakazie importu do Unii samych tylko płetw rekinów. Płetwy mają być "przypisane" do ciała. Jest to zapewne początek batalii o ratunek dla tych majestatycznych stworzeń, toczącej się w Parlamencie Europejskim od 2003 roku. Ma to ogromne znaczenie, gdyż pewnie nie każdy o tym wie, ale zarówno Hiszpania, Portugalia, Wielka Brytania jak i Francja są w światowej dwudziestce krajów, które uprawiają proceder odłowu rekinów i które są odpowiedzialne za 80% światowego połowu. Sam zakaz bardziej humanitarnego traktowania rekinów jednak nie wystarczy. Szczęściem w nieszczęściu nad rekinim losem pochyliło się wiele organizacji i stowarzyszeń ochrony zwierząt, m.in. The Shark Research Institute, The Shark Trust, międzynarodowe czasopismo X-Ray International Dive Magazine, szwajcarska fundacja Shark Info, międzynarodowa organizacja European Elasmobranch Association, organizacja Shark Alliance, amerykańska Shark Savers, The Global Shark Assessment, Sharkprotect, grupa Global Shark Conservation, Project Aware, międzynarodowa grupa Sea Shepherd, holenderska fundacja Protect The Sharks, projekt medialny Stop Shark Finning, organizacja Oceanic Defense, oddział Smithsonian Institution - Ocean portal, kanadyjski projekt eShark czy niemiecki The Okeanos - Foundation i z pewnością wiele jeszcze innych.

Przed działaczami jeszcze wiele pracy aby zwrócić uwagę opinii publicznej a przede wszystkim Urzędnikom i osobom stanowiącym prawo, by całkowicie uregulować kwestie zagrożonych gatunków rekina. Czy rekiny będą miały za co dziękować parlamentarzystom, pokaże czas.

Co możemy zrobić w tej sprawie?

Łatwy dostęp do masowej komunikacji umożliwia obecnie szybkie przemieszczanie się po całym globie. Odpoczywając w różnych częściach świata możemy mieć styczność z produktami pochodzących z rekinów. Nie kupujmy jako pamiątek czaszek rekinów, zębów lub jakichkolwiek produktów z rekina. Unikajmy wycieczek oferujących połowy rekinów. Nie spożywajmy zupy i tuszy rekiniej. Nurkując, nie uczestniczmy w organizowanych rekinich rodeo, gdzie ryby te są celowo wabione i zachowują się nienaturalnie. Czytając artykuły internetowe o "krwiożerczych bestiach" starajmy się (jeżeli to możliwe) zamieścić opinię, że takie materiały są niezwykle szkodliwe w postrzeganiu tych zwierząt i przyczyniają się do zmniejszenia światowych populacji rekinów. Pamiętajmy, że przymykając oczy i nie stosując się do powyższych zaleceń sami stajemy się wkładem i pomagamy globalnej maszynie do zabijania tych zwierząt. Nie należy również wierzyć w zdrowotne właściwości w walce z rakiem produktów pochodzących z rekina. Nie ma bowiem absolutnie żadnych naukowych dowodów w tej kwestii.

Każda firma sprzedająca produkty z rekina, nie ważne jakie widnieje na niej handlowe przesłanie, przyczynia się bezpośrednio do wytępienia poszczególnych jego gatunków. Nie ma najmniejszych racjonalnych powodów aby handlując wyrobami, chrząstkami bądź tuszą czy płetwami z rekina twierdzić, że ma się na celu rekinie dobro. Zastanówmy się zanim dokonamy wyboru kupna pamiątki z egzotycznych wakacji - popyt rodzi podaż. Pamiętajmy o tym.

Cyfry straszą

Przysłowiową niedźwiedzią przysługę w postrzeganiu rekinów wypracowały media. Peter Benchley, który napisał książkę "Szczęki" powiedział pod koniec swego życia: "Gdybym wiedział to co wiem teraz, nigdy nie napisałbym tej książki. Stworzyłem potwora, który jest czystą fikcją".

Załóżmy, że na przeczytanie tego artykułu poświęciłeś/aś 5 minut - w tym czasie zginęło na świecie 695 rekinich istnień Pomóżmy chronić to co jeszcze zostało nie jedz i nie kupuj nic co pochodzi z rekina



Akwarystyka morska Niezawodny i profesjonalny sprzęt do akwarystyki morskiej Oto nasze propozycje Zobacz »

« wstecz